Viêm mao mạch dị ứng với các ban rải rác trên da nhưng lại gây tổn thương và biến chứng nghiêm trọng tại đường tiêu hóa, thận, tim, phổi… Bệnh dễ gây nhầm lẫn cho cha mẹ với biểu hiện giống bệnh ngoài da nên rất nguy hiểm nếu tự điều trị tại nhà.
Bệnh viêm mao mạch dị ứng thường tấn công vào mùa đông, chủ yếu xảy ra ở trẻ em và những người trẻ tuổi với tỉ lệ 50%. 75% ca bệnh xảy ra trong độ tuổi 3-10, độ lưu hành bệnh trong độ tuổi từ 2-16 khoảng 2%, tỉ lệ mắc bệnh ở nam gấp 2 lần nữ.
Xuất ban rải rác tại da nhưng nguy hiểm tại nội tạng
Bé N.T.H. (8 tuổi, Phú Thọ) đến Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương khám trong tình trạng dị ứng ban rải rác tại chân, đau bụng theo cơn vùng quanh rốn, đau trội thành cơn, kèm theo buồn nôn, nôn sau ăn.
Hai ngày nay bé đã điều trị tiêm thuốc và truyền dịch tại trạm y tế gần nhà nhưng bệnh không đỡ và đau nhiều hơn.
Kết quả nội soi cho thấy bé có viêm loét hành tá tràng, tá tràng… Các bác sĩ hội chẩn và thống nhất chẩn đoán bệnh viêm mao mạch dị ứng (Schonlein henoch). Sau hơn 10 ngày điều trị, sức khỏe của bé đã ổn định ra viện nhưng vẫn phải tiếp tục theo dõi tại nhà.
Không đau bụng nhưng bệnh nhi P.B.M. (8 tuổi, Quảng Ninh) khám yêu cầu chuyên khoa tại Bệnh viện Bãi Cháy với biểu hiện ban xuất huyết rải rác trên da vùng cẳng chân hai bên, đau khớp cổ chân, đầu gối, đi lại khó khăn.
Kết quả siêu âm hai khớp gối có hình ảnh dịch dày, phù nề nhẹ phần mềm quanh gối. Dựa trên thăm khám lâm sàng, cận lâm sàng, bác sĩ chẩn đoán bé bị Schonlein henoch thể khớp. Trẻ được điều trị bệnh theo phác đồ. Sau 5 ngày, sức khỏe ổn định.
Rất may các em bé trên được điều trị kịp thời, chưa bị biến chứng đe dọa tính mạng.
BS Nguyễn Thị Huyền, trưởng khoa nhi Bệnh viện Bãi Cháy, cho biết bệnh viêm mao mạch chủ yếu ảnh hưởng đến các mạch máu nhỏ, xuất huyết phản ứng hoặc bệnh viêm khớp xuất huyết. Dị ứng có tổn thương lan tỏa hệ thống vi mạch tại nhiều cơ quan trong cơ thể gây viêm và chảy máu các mao mạch nhỏ ở da, khớp, ruột, thận… của người bệnh.
Hiện nay, nguyên nhân của bệnh chưa được biết rõ, nhưng có một số yếu tố khiến trẻ dễ bị viêm mao mạch dị ứng như: sau nhiễm trùng một số vi rút (thủy đậu, rotavirus, adenovirus…) hoặc vi khuẩn (mycoplasma, helicobacter pylori, lỵ trực khuẩn…);
Sau tiêm phòng một số vắc xin; sau khi bị côn trùng đốt; sau khi dùng một số thuốc như kháng sinh, cơ địa dị ứng và sau ăn một số thức ăn dễ gây dị ứng; yếu tố môi trường (thay đổi thời tiết, ô nhiễm môi trường)…
Bác sĩ Bệnh viện Hùng Vương khuyến cáo: bệnh thường tấn công vào mùa đông. Trẻ bị bệnh viêm mao mạch có thể làm tăng nguy cơ nhiễm siêu vi hoặc vi khuẩn, nhiễm trùng đường hô hấp trên, người bệnh cần được thăm khám và điều trị để phòng ngừa biến chứng nghiêm trọng đối với sức khỏe.
Nhiều biến chứng nguy hiểm và dễ tái phát
Theo BS Nguyễn Thị Huyền, trẻ mắc bệnh tùy theo thể sẽ có những dấu hiệu như sau:
– Biểu hiện ở ngoài da: phát ban dạng xuất huyết dị ứng, chủ yếu ở 2 cẳng chân và tay.
– Biểu hiện ở khớp: sưng đau các khớp chủ yếu ở khớp gối và cổ chân, có thể xuất hiện trước phát ban 1 -2 tuần, khi khỏi bệnh thì hết đau khớp và không để lại di chứng.
– Biểu hiện ở tiêu hóa: đau bụng, nôn và buồn nôn, có thể đại tiện phân có máu.
– Biểu hiện ở thận và tiết niệu: đái máu hoặc đại thể hoặc vi thể, có thể phù nhẹ tùy mức độ tổn thương thận.
Viêm mao mạch dị dứng dễ gây nhầm lẫn cho cha mẹ với biểu hiện giống bệnh ngoài da nên rất nguy hiểm nếu tự điều trị tại nhà.
Nếu không được phát hiện sớm và điều trị hiệu quả, trẻ có thể bị các biến chứng nặng ở đường tiêu hóa như lồng ruột cấp, tắc ruột, nhồi máu, thủng đại tràng, viêm tụy cấp…; biến chứng thận như viêm cầu thận, suy thận cấp, hội chứng thận hư, suy thận phải lọc thận nhân tạo…; tổn thương tim, phổi như nhồi máu cơ tim, xuất huyết phổi hoặc tràn dịch màng phổi…; thậm chí tử vong ở trẻ.
Bệnh có thể có nguy cơ tái phát và để lại các biến chứng như hội chứng thận hư hoặc viêm cầu thận, hiếm khi bị suy thận.
Phần lớn trẻ em mắc bệnh thận trong vòng 6 tuần đầu và 97% trong vòng 6 tháng. Nguy cơ suy thận mạn tính và giai đoạn cuối của bệnh thận tương ứng là 2-15% và dưới 1 %.
Vì vậy, trẻ có những biểu hiện như trên cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế có chuyên môn để được thăm khám và điều trị kịp thời.
