Máy thở hiện là sản phẩm được quan tâm và săn đón nhất hiện nay do ý nghĩa của nó trong tính mạng của bệnh nhân và sự thiếu hụt trầm trọng trên toàn Thế giới. Thời gian qua nhiều diễn đàn, Y Bác sĩ và các chuyên gia bàn luận nhiều về các loại máy thở. Danh mục mua sắm từ BYT cho phòng chống dịch có một một số điểm cũng gây khó hiểu và dễ nhầm lẫn của máy thở (máy thở chức năng cao, cao tần)
Do tính phức tạp của lĩnh vực Thở máy trong ICU nên không ít người vẫn hiểu chưa đúng về thở máy, phân loại máy thở. Sau khi tổng hợp, tìm hiểu thông tin và tham vấn ý kiến các chuyên gia Hồi sức em tổng lại những khái niệm cơ bản nhất về Thở máy để những Y bác sĩ không chuyên và người bình thường nhất cũng dễ hình dung và tránh gây nhầm lẫn. Bài viết này chỉ tập trung vào phân loại, lưu ý sử dụng mà không đi sâu và vận hành và nguyên lý hoạt động của máy thở.
1. Phân loại máy thở
Khái niệm hay được nhắc là “trợ thở” để phân biệt với máy thở nhiều người vẫn dùng để phân loại là không chính xác. Bản chất máy thở nào cũng đều có thể trợ thở hoặc thở thay thế hoàn toàn.
Máy thở có thể phân loại là Máy thở cố định, máy thở xách tay (di động) nhưng cũng không phản ánh hết được bản chất, ý nghĩa của các loại máy. Vậy, máy thở chính thức nên phân làm 2 loại là “ máy thở xâm lấn và máy thở không xâm lấn “. Trong đó, hầu như tất cả máy thở xâm lấn (máy thở chuyên nghiệp) đều thở được không xâm lấn.
Máy thở xâm lấn: là loại máy thở thông qua ống đặt nội khí quản
Máy thở xâm lấn được các hãng chia làm 2 dòng chính, loại cố định và di động.
( Máy thở cố định Evo5 và máy thở di động MTV1000 hãng Mek-ics Hàn Quốc )
Máy thở cố định: là loại máy lớn, nhiều chức năng và được sử dụng tại chỗ trong Bệnh viện.
Đây là các máy chuyên dụng, có thể có nhiều dòng khác nhau như: máy thở sơ sinh, máy thở cao tần, máy thở thường hoặc 1 máy có thể có đủ chứng năng này.
Đặc điểm: sử dụng máy nén khí ngoài, khí nén trung tâm hoặc có máy nén khí trong (thường là loại cánh quạt tạo áp lực blower hoặc Piston). Loại máy thở cố định được thiết kế để chịu tải cao, cường độ sử dụng lớn và loại này cần một hệ thống.
Máy thở di động: có thể coi là phiên bản rút gọn của các máy thở cố định
Hướng đến việc di chuyển, cấp cứu nhanh như: trên xe cứu thương, di chuyển nội viện hoặc sử dụng tại nhà.
Do được rút gọn nên loại này chỉ có các chức năng cơ bản nhất để thở xâm lấn (ít mode) và thở không xâm lấn. Loại máy này thường dùng Piston để nén khí nên không chịu được cường độ của dụng lớn, tuổi thọ không cao nếu sử dụng nhiều.
Vậy tên gọi đúng là: máy thở xâm lấn di động (phân biệt với máy thở di động không xâm lấn)
Các máy thở có thể tích hợp thêm các chức năng: SpO2, EtCO2, Khí dung…. ( có thể cái này được BYT xây dựng là chức năng cao trong danh mục chống dịch).
Máy thở không xâm lấn (không bao gồm máy thở xâm lấn có thể không xâm lấn)
Là loại máy hỗ trợ thở, không thế thay thế hoàn toàn cho bệnh nhân. Thở thông qua các Mast mũi miệng, mast mũi, gọng mũi.
Bao gồm 3 loại:
- Máy thở CPAP
- Máy thở BiPAP
- Máy Oxy dòng cao
( Máy BiPAP M3 và máy Oxy dòng cao hãng Mek-ics Hàn Quốc )
Máy Oxy dòng cao HFNC/HFNO là dòng sản phẩm mới có nhiều ưu điểm vượt trội hơn so với máy CPAP, BiPAP. Hầu hết các máy Oxy dòng cao đều thở được BiPAP, CPAP.
Nhiều hãng sản xuất, Bác sỹ không gọi là máy BiPAP và CPAP là máy thở mà là loại thiết bị Home Care
Trong máy thở quan trọng nhất là: phần cứng ( bộ nén khí, trộn khí, cảm biến oxy, cảm biến áp lực ) và phần mềm ( các mode thở, thuật toán điều khiển và tính toán dòng, áp lực…).
Vậy tóm lại có 05 loại máy thở với tên gọi đầy đủ như sau
- Máy thở xâm lấn cố định
- Máy thở xâm lấn di động
- Máy trợ thở CPAP
- Máy trợ thở BiPAP
- Máy trợ thở Oxy dòng cao
2. Thở máy trên bệnh nhân Covid-19
Thở máy trên bệnh nhân nhiễm Covid-19 đã được WHO hướng dẫn và khuyến cáo chi tiết. Việc các hãng nổi tiếng đang chạy đua sản xuất máy thở thì có 2 loại khả quan: máy thở không xâm lấn hoặc máy thở xâm lấn di động. Vì các máy thở xâm lấn cố định, phức tạp nên thời gian sản xuất sẽ lâu. Máy thở cố định phức tạp có thể có hơn 1.000 linh kiện cấu thành.
Vậy những máy nào có thể sử dụng điều trị bệnh nhân Covid-19 ?
Sau đây là các giai đoạn tiến triển cần sử dụng máy thở theo tình trạng bệnh nhân và bệnh lý nền. Nhất là các bệnh lý nền về đường hô hấp.
Máy trợ thở BiPAP/CPAP
Ban đầu thì chỉ có tác dụng trên các bệnh nhân có bệnh lý nền về hô hấp như COPD….
Thở BiPAP/CPAP giúp bệnh nhân nâng cao sức khỏe để chống chọi bệnh. Hoặc trong trường hợp hết máy thở chuyên dụng thì dùng máy này cũng có tác dụng nhất định, có còn hơn không. Tuy nhiên Bệnh nhân triến triển sang ARDS (suy hô hấp cấp tính) thì không còn tác dụng và thậm chí có hại.
Nhược điểm lớn của loại máy này là dùng 1 ống thở, khí thở bệnh nhân thoát trực tiếp ra ngoai gây lây nhiễm cho các Y bác sỹ. Do đó nhiều ngước đã không dùng loại này. Không thể dụng van lọc khí thở ra (chế được) nhưng sẽ tăng sức cản đường thở.
Máy thở Oxy dòng cao
Được WHO khuyến cáo sử dụng ở giai đoạn đầu. Có tác dụng cấp Oxy tốt hơn cho bệnh nhân, hạn chế tránh tiến triển đến suy hô hấp. Tuy nhiên sử dụng thì cần thẻo dõi liên tục để nhanh chóng chuyển sang đặt nội khí quản và thở xâm nhập nếu bị ARDS.
Một số loại máy hiện đại như HFT500 của Mek-ics có khả năng cảm biến dòng thở ra để giảm bì áp lực nên nếu cần có thể chế bộ lọc đầu thở ra nhằm hạn chế phát tán Virus.
Máy thở xâm lấn di động
Dòng máy này chính là cứu cánh cho tình trạng hiện nay. Có thể sản xuất nhanh và cũng đủ các Mode thở cơ bản cho điều trị bệnh nhân ARDS. Tuy nhiên sẽ không thể cung cấp cho các Bác sỹ các lựa chọn cao mode thở hiệu quả hơn theo từng bệnh nhân.
Máy thở xâm lấn cố định
Đây chính là thiết bị cần nhất, đủ tất cả tính năng của các loại máy khác và có nhiều Mode thở để cung cấp cho bác sĩ ICU đầy đủ công cụ để xử lý.
Như vậy, lý tưởng nhất cho điều trị Covid-19 phải là các máy thở xâm lấn cố định. Máy càng đa năng, hiện đại càng tốt
